Begrijpen hoe een doel past in jouw leven en wat je er specifiek voor moet doen (en laten) helpt bij het bereiken van dit doel. Een goed gesteld doel is de basis van een goed plan. En omdat een plan zelden volgens plan gaat, is het belangrijk regelmatig te evalueren en zonodig het plan bij te stellen. Of misschien je doel. “Don’t change the goal, change the plan”, vertelt het altijd inspirerende internet ons. Ik ben het daar mee oneens. Het stellen van doelen is een momentopname. Wat nu belangrijk voor je is, is dat straks misschien niet meer. Het is dus belangrijk regelmatig te evalueren hoe je doel zich verhoudt tot je leven.
Deze blog gaat over je doel bereiken door het juiste doel te stellen en, indien nodig, systematisch en bewust aan te passen. Omdat het leven soms anders loopt dan je had voorzien. Bijna alle dromen of doelen beginnen vaag. “Ik wil rijk worden”, “Ik wil succesvol zijn”, “Ik wil een killerbody” of, “Ik wil de beste versie van mezelf zijn”. Super! En nu?
Vage, romantische doelen hebben is een leuk tijdverdrijf, maar dit leidt zelden tot resultaat. En daarom is het belangrijk dat je je doelen concreet maakt. Concreet, maar niet rigide. Dat geldt ook voor je plan om dat doel te behalen. Wees flexibel. Het is niet alles of niets.
De eerste stap: denk groot, stel jezelf een stretchdoel
Een romantische droom zonder enig pragmatisme kunnen we een stretchdoel noemen. Het is iets wat je inspireert, het is groots en het is weinig concreet. Veel mensen denken dat “30 kilo afvallen” een concreet doel is, maar dat is het niet. Je kunt je nu onmogelijk voorstellen wat er voor nodig is om 30 kilo te verliezen en eraf te houden. Je kunt je alleen voorstellen hoe fantastisch het is om het te hebben behaald. En dat is ook precies waarom het hebben van een droom, een stretchdoel, zo belangrijk is. Het is dat mooie, grote doel wat je in beweging brengt. Je stretchdoel is het eerste duwtje in de goede richting.
De meeste mensen beginnen met een stretchdoel. Helaas stoppen de meeste mensen ook hier als het gaat om het stellen van doelen.
30 kilo afvallen, right in ya face. En nu?
De tweede stap: hak je doel op in stukjes
Je hebt er ongetwijfeld weleens van gehoord. Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden. SMART goals vereisen denkwerk en maken vaak onderdeel uit van een groter doel. Als we kijken naar “30 kilo afvallen”, dan is “3 kilo afvallen in één maand, door dagelijks 700 kcal minder te eten dan te gebruiken” een redelijk concrete tussenstap. (Nu nog bedenken hoe je dat voor elkaar krijgt.)
Als “rijk worden” je stretchdoel is, en je hebt voor jezelf uitgevonden wat dat voor jou betekent (bijvoorbeeld twee ton aan liquide middelen), dan is “binnen drie maanden een baan vinden met 10% meer loon” een goede tussenstap. Al zou je kunnen beargumenteren dat ook dit een stretchdoel is, waarbij “vandaag 10 vacatures selecteren om op te solliciteren” weer een specifieke tussenstap is.
Het gaat altijd om de volgende stap
Uiteindelijk doet het er weinig toe of je een doel stretch of smart noemt. Wat ertoe doet is dat je weet wat je moet doen. Dat je weet wat de volgende stap is. Als je niet weet wat je moet doen, gebeurt er over het algemeen vrij weinig. Kijk maar naar de talloze ondernemers in spe die nooit uit de spe zullen komen. Het ontbreekt ze altijd aan één ding: de volgende stap.
That’s it?
Ik zal niet beweren dat het enige dat je nodig hebt voor een mooi resultaat een goed geformuleerd doel en daaraan gekoppeld actie item is. Dat is pas het begin. De meeste doelen die we hebben in het leven zijn in theorie simpel uit te voeren: sparen is minder geld uitgeven dan je verdient, afvallen is minder calorieën eten dan je op een dag gebruikt, meer slapen is vroeger naar bed gaan en minder op je schermpje kijken, een taal leren is naar een cursus gaan en je huiswerk maken en je administratie op orde houden is de envelop wél openen, de rekening betalen en deze netjes in een map opbergen. Waarom is het dan toch zo moeilijk?
Ben jij een chronisch onrealistische doelen-steller?
Van een vaag doel een concreet doel maken omvat een stap die veel mensen vergeten: het doel moet Realistisch zijn (de R in SMART). Realistisch wil niet alleen zeggen dat het volgens de natuurwetten mogelijk moet zijn (spoiler alert: 10 kilo afvallen in een week voldoet niet aan dit criterium), maar óók dat het realistisch is in JOUW leven.
Als je standaard doelen stelt die je nooit behaalt, dan is de kans groot dat deze doelen niet realistisch zijn en je dat niet onder ogen ziet. 5 kilo afvallen in een maand is haalbaar en concreet, maar als je niet tenminste 15 kilo overgewicht hebt, is het gewoon een kutplan. Eén die zoveel negatieve impact heeft op je leven dat je op dag 3 al besloten hebt dat je volgende week wel weer opnieuw begint.
Het grote geheel
Leek het gisteren nog een briljant plan, vandaag zijn er urgente zaken die je aandacht verdienen en dus moet dat afvallen/stoppen met roken/je eigen bedrijf beginnen/sporten nog maar even een dagje wachten.
Kom op! Dat wist je gisteren toch ook? Dat doel moet onderdeel worden van het grote geheel dat we “leven” noemen en een plek krijgen in je agenda. En niet op donderdag tegen jezelf zeggen “morgen ga ik hardlopen”, maar op zondag drie momenten inplannen -met uitwijkmogelijkheden just in case shit hits the fan- die evenveel urgentie krijgen als de afspraak van je kind bij de tandarts. Pas dan is je doel SMART.
“Maar Selma, ik kan écht niet drie vaste momenten inplannen om te gaan hardlopen.” Ok. Dan is je doel “gaan hardlopen” bij deze gedegradeerd naar kutplan. Gaat niet gebeuren. Terug naar de tekentafel. Verzin een beter plan. Eentje die wél in je leven past.
Teken je leven, bereik je doel
Het gaat allemaal om het grote geheel. Je hebt werk, een familie, een sociaal leven, dagelijkse rompslomp zoals douchen en huishoudelijke taken doen, één of meerdere social media accounts om op rond te dwalen, televisie om naar te kijken en misschien zelfs wel een hobby. Hoeveel tijd nemen deze zaken in beslag? Wat past erbij en wat moet misschien wijken?
Als je naar je leven als geheel kijkt dan formuleer je betere doelen dan als je sec het doel neemt. Bereik je doel door te begrijpen wat er voor nodig is om het te bereiken. Het klinkt altijd heel haalbaar om “meer te gaan sporten”. En soms is dat ook zo. Als je drie uur per dag TV kijkt (het gemiddelde in Nederland, volgens het CBS), dan hoef je maar één ding te doen: TV uit, sportkleding aan.
Evalueer
Plannen gaan nooit volgens plan. Of, zoals John Lennon het zei: “life is what happens to you, while you’re busy making other plans”. Jezelf op de rit houden doe je door te evalueren. Niet eens per jaar op 1 januari, maar dagelijks, of tenminste wekelijks.
Stel jezelf bijvoorbeeld deze vragen:
- Wat heb ik deze week bijgedragen aan stretchdoel X?
- Wat was mijn SMART doel voor deze week?
- Heb ik me aan mijn doel gehouden?
- Zo niet, waarom niet?
- Wat kan ik volgende week anders doen, zodat het wel lukt?
- Wat is mijn SMART doel voor volgende week?
- Draagt dit doel bij aan stretchdoel X?
Het kost hooguit 30 minuten per week en stelt je in de gelegenheid om bij te sturen. Wat zijn je valkuilen? Hoe omzeil je deze valkuilen? Is dit doel eigenlijk wel zo belangrijk voor je als je had gedacht, nu je merkt wat je ervoor moet doen en laten? Of kan je juist wel wat ambitieuzer zijn, omdat het je eigenlijk makkelijk afgaat? Er is maar één manier om erachter te komen: bewust met je doelen bezig zijn.
Maar geen tijd enzo
Doelen stellen, plannen maken, evalueren, bijsturen. Het kost allemaal tijd. Tijd die je niet hebt. Denk je. Maar dat is natuurlijk je reinste onzin (sorry). Als je geen TV kijkt, geen social media accounts hebt, geen Nu.nl leest, niet gamet/spelletjes op je telefoon doet, en je hebt het alsnog te druk om wat tijd vrij te maken voor je (levens)plannen, dan heb je misschien gelijk (en een tamelijk groot probleem). Voor de rest van ons: het kost meer tijd om slecht geformuleerde doelen na te jagen dan om goede plannen te maken. Aan de slag!
